Meditatie

Uw woord, (….) doet ons in vrijheid ademhalen
en leven voor uw aangezicht.
(Fedde Schurer, Liedboek gezang 315)

Bevrijdingsdag in het licht van Pasen
De derde zondag van de paastijd, de zondag van de Barmhartigheid van de Heer, valt dit jaar
op 5 mei, Bevrijdingsdag. In ons liedboek staat in feite maar één lied dat betrekking heeft op
Bevrijdingsdag, de dag die teruggaat naar de bevrijding op 5 mei 1945. Dat is gezang 709, een
treffend lied van Ad den Besten dat (te) weinig wordt gezongen

Nooit lichter ving de lente aan
dan toen uw hand ons volk bevrijdde.
Hoe hebben we in dat schoon getijde
verheugd maar huiverend verstaan:
Gods vijanden vergaan.

De woorden van dat lied vormen een herinnering aan de dankdienst bij de bevrijding van ons
land op 9 mei 1945, gehouden in de Nieuwe Kerk te Amsterdam. In de dienst ging voor de
bekende predikant dr. K.H. Miskotte. Zijn preek kreeg de titel Gods vijanden vergaan, vanuit
psalm 92. In zijn preek legde hij het accent op bevrijding als een daad van God en daarmee
legde hij een verband met Pasen.
Al te vlotjes concluderen wij dat onze vijanden vergaan, maar Miskotte bedoelde het net even
anders. Hij zag ook vooruit: Er zal geen zegen rusten op het geweldige geschenk van deze
vrede, indien wij niet komen tot een nieuwe sociale orde, tot een rechtsorde van de arbeid. De
vrijheid krijgt hier een invulling, een doel. Vrijheid als opdracht.
Zo verstond destijds ook de Lutherse predikant Dietrich Bonhoeffer de betekenis van het
begrip vrijheid. In de aanloop naar de 75 jarige (!) bevrijdingsherdenking in 2020 zal zijn
naam regelmatig ter sprake komen. Op 9 april 1945, kort voor de bevrijding, werd hij in het
kamp Flossenbürg om het leven gebracht. (….het einde, maar voor mij een nieuw begin, sprak
hij kort voor zijn dood.) Ingrijpende keuzes en beslissingen brachten hem op de weg van het
verzet. Die radicale keuze, vanuit de vrijheid van Pasen, bracht hem in gevangenschap en
kostte hem uiteindelijk zijn leven. In die gevangenisperiode van februari 1943- april 1945
schreef hij onder meer gebeden en gedichten. Een werkgroep (“De roos”, Culemborg) bracht
deze teksten uit in een werkschrift met illustraties, Bonhoeffer 75. Ambtsdragers hebben een
gratis exemplaar ontvangen. Een van die gedichten luidt Stadia op weg naar de vrijheid. René
van Loenen heeft die tekst verwerkt in het (zingbare) gedicht: Op de weg naar de vrijheid.

Je komt de vrijheid op het spoor, Je hebt de vrijheid aangeraakt,
trouw aan die ene stem, niet verder reikt je kracht.
op zoek, geleid door hem, De avond valt, de nacht.

standvastig, kalm en onverstoord: Maar hij die niet, die nooit verzaakt,
geheim om uit te leven hij zal het licht bewaken,
en uitzicht van Godswege je taak, je droom volmaken.

Door wat je durft, in wat je doet, Wanneer de dood de muren slecht
bezield door wat je drijft, van jouw verstikt bestaan,
gesterkt door wat beklijft, dan breekt de vrijheid aan
ga je de vrijheid tegemoet: die met geweld je werd ontzegd.
het spel is op de wagen, Gods oog doet je herleven,
je wordt door God gedragen. Hij zal je vrijheid geven.
(melodie Liedboek psalm 121)

C. Nieuwenhuizen

Opm. Op zondag 5 mei liggen een aantal exemplaren van het genoemde Werkschrift
“Bonhoeffer 75” bij de ingang van de kerkzaal. Voor € 1,50 kunt u een exemplaar meenemen.