Onze namen staan geschreven
In de holte van uw hand
Als een teken dat ons leven
In U, Heer, is ingeplant…

(Op de wijze van het lied, Hans Mudde 82)

Nieuwe gedachtenishoek: ‘gedenken in verbondenheid’

Rond de gedachtenis van de overledenen

Het is een goede gewoonte om op de laatste zondag van het kerkelijk jaar hen die in het voorafgaande jaar overleden zijn, te gedenken. In de liturgie van deze zondag wordt dat gedaan door de namen te noemen van de overledenen.
Onze praktijk van gedenken was in onze Protestantse Gemeente vooral gericht op de laatste zondag van het kerkelijk jaar. Op de zondagen door het kerkelijk jaar heen werden de namen genoemd van de overledenen. Het laatste jaar hebben we dat iets uitgebreid door de naam van de overledene en de geboorte- en overlijdensdatum op een steen te schrijven. Deze steen werd dan tijdens het moment van gedenken geplaatst op een tafel in afwachting van het gereedkomen van een speciale gedachtenishoek in de kerk. Deze is nu gerealiseerd rechts achterin de kerk, gezien vanaf het liturgisch centrum.

Deze liturgische uitbreiding van het gedenken van de overledenen doen we met niet zomaar. Enkele overwegingen spelen daarbij een rol:

Overwegingen

Enerzijds zien we in de samenleving als het om de praktijk van gedenken en herdenken gaat en steeds verdergaande individualisering. Mensen zoeken naar eigen vormen bij de invulling van een afscheid van een dierbare en willen ook de gedachtenis invullen op een eigen manier (zie de lichtjes en de bloemen langs de weg; zie ook het lichtritueel op begraafplaatsen)

Anderzijds zoeken mensen ook naar verbinding en verbondenheid. Niets is zo samenbindend als het samen afscheid nemen of gedenken van een dierbare overledene.

In de liturgische praktijken van de kerken zien we veel verschillende gebruiken, zowel op de ‘reguliere’ momenten waarop overledenen worden herdacht (Allerheiligen, laatste zondag kerkelijk jaar), maar ook op verschillende momenten door het jaar. Er kunnen kruisjes worden opgehangen in de kerk met de namen van de overledenen daarop geschreven, en na afloop van de dienst kunnen deze kruisjes worden meegegeven aan de partner, de familie, of aan anderen. Ook in onze kerken in Oosterhout is het niet onbekend. Want in het verleden is in de Ark ook met kruisjes gewerkt.

Wat wij nu doen is het gebruik maken van stenen waarop de namen van dierbare overledenen zijn opgeschreven.

De gedachtenis der overledenen op de laatste zondag van het kerkelijk jaar is ook voor onze gemeente een belangrijk moment in het kerkelijk jaar. We noemen de namen van hen die overleden zijn, we steken een kaars aan en nodigen de aanwezige familieleden (als die er zijn) uit om dat te doen. Daarnaast is er ruimte voor het verwerken van ander verdriet. Na het noemen van de namen worden in de regel veel meer kaarsen aangestoken door mensen die een eigen dierbare herdenken. Het is opvallend hoe groot die groep is. (Blijkbaar voorziet het ritueel ook in een behoefte) Het moment is in ieder geval heel verbindend.
De stenen met de namen die het hele jaar door in de gedenkhoek worden geplaatst, zullen nu ook op deze laatste zondag aan de familieleden worden meegegeven.

Liturgische handelswijze tijdens de diensten door het jaar heen

We hebben al een jaar ervaring met een iets uitgebreider liturgisch moment tijdens de kerkdienst op de zondag na het overlijden van een gemeentelid. Wij noemen de naam van de overledene vlak voor het moment van de gebeden. Tijdens het moment van stilte wordt een steen met de naam van het gemeentelid geplaatst in de gedachtenishoek. In deze hoek staat ook een kaars die brandt als symbool van het licht van Christus onze opgestane Heer en de hoop op een leven na dit leven.
Op deze plek kan de steen door een familielid (die hiervoor speciaal worden uitgenodigd) worden neergelegd. Mocht er geen familielid aanwezig kunnen zijn, dan zal dit door de ouderling van dienst gebeuren. De steen met naam wordt gemaakt door een paar gemeenteleden die hiervoor de betreffende vaardigheden bezitten. De stenen zullen zo door het jaar heen een herinnering zijn voor alle gemeenteleden. En ook zal deze gedachtenishoek een plek van rust en bezinning zijn voor hen die daar even bij willen gaan zitten.
Deze steen zal na een jaar op de laatste zondag van het kerkelijk jaar worden meegegeven of bezorgd aan de nabestaande familieleden. Dit zal door het pastoraat worden verzorgd.

Namens de kerkenraad,

André Vlieger Marco Boevé